Yeme Bozuklukları ve Türleri
Yeme Bozuklukları ve Türleri
Yeme bozuklukları, insanın yetersiz veya aşırı gıda alımını kapsayan, kilo ve vücut görünüşleri ile ilgili ruhsal etkilere dayanan ve fiziksel sonuçlara yol açabilen, rahatsızlıklardır. Psikolojik, fizyolojik ve sosyal unsurları içinde barındırır.DSM-5 Tanı kriterlerine göre yeme bozuklukları başlığı altında yer alan başlıca hastalıklar; Anoreksiya Nevroza, Bulimiya Nevroza,Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu ve Sınıflandırılamayan Yeme bozuklukları olarak kategorize edilmektedir.
Yeme Bozuklukları Türleri
Anoreksiya Nevroza
Yeme bozukluklarından biri olan Anoreksiya Nevroza ; kişinin bedeninde ve zihninde etkisini gösteren, psikolojik bir rahatsızlıktır.Geçmiş travmatik yaşantılar Anoreksiya Nevroza’ya kaynaklık edebilir.Mükemmeliyetçi kişilik özelliğinden kaynaklı, kişi görüntüsünden hiç bir zaman memnun değildir. Kendisini her zaman kilolu olarak görür ve zayıflamak için aşırı davranışlardan kaçınmaz.Her zaman kilo alma korkusu vardır, bu korku öyle bir boyuta gelir ki hayati tehlikeye yol açabilir. Hastalığın en belirgin özelliği aşırı kilo kaybıdır. Rahatsızlığının başlangıcından itibaren durumlarını reddeder ve tedavi olmaya karşı direnç gösterir. Aynaya baktığında her zaman kilolu olduğunu düşünürler.Gerçeklik algısı bozulmuştur. İnternette uzun süre vakit geçirip sürekli araştırma yapma eğilimindedir ve bütün besinlerin kalorilerini öğrenmeye çalışır.
Anoreksiya Nevroza Belirtileri;
1-Normal kilosunu kabul etmeme
2-Kilo almaktan korkma
3-Kilo ve vücut şekliyle aşırı meşgul olmak
4-Vücut şeklinde çarpıklık
5-Adet döneminde düzensizlik, zamanla adet görememe
Bulumiya Nevroza
Bulimiya nervoza veya kısaca bulimiya olarak da adlandırılan bir yeme bozukluğudur.Bulimiya , erken dönem travmatik yaşantılar, bağlanma travması ,ihmal ve istismar gibi zorlayıcı psikolojik yaşantıların sonucu olarak ortaya çıkabilir. Kişi kendini; kontrol edilemeyen yeme atakları ve sonrasında gelişen pişmanlık utanç ve suçluluğun getirdiği kusma davranışı ile devam eden bir döngünün içinde bulur. Kişinin kilosu düşükten ortalamanın üstüne doğru değişebilir.
Bulumiya Nevroza Belirtileri
1-Kontrolsüz şekilde yemek
2-Kilo ve vücut şekli ile aşırı derece ilgilenmek
3-Aşırı egzersiz yapma veya uzun süre yememek
4-Bilinçsiz bir şekilde lavman ve laksatif kullanımı
5-Kilo almaktan korunmak için kusma
Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu
Tıkınırcasına yeme bozukluğu, bireyin kısa bir zaman aralığında; normalde yediğinden çok daha fazla miktarda besini tükettiği, yemek yeme davranışında kendini durduramadığı, kendine özgü tanı ölçütleri olan bir yeme bozukluğudur.
Sınıflandırılamayan Yeme Bozuklukları
Kişinin kontrolsüz bir şekilde yeme davranışına sahip olması olarak adlandırılır ve ikiye ayrılır.Gece yeme sendromu (Bingeeating) ve tıkanırcasına yeme sendromu
Gece yeme sendromu ;
3 ay boyunca en az bir haftada 3 gece uykudan uyanma, uyandıktan sonra, nişasta ve karbonhidrattan zengin besinlerle tıkanırcasına yeme arzusu ve davranışının olduğu bir durumdur. Kişiler gece yeme sendromunda tüm gün kullanılan enerjinin %25 ile %50 sini gece alırlar. Geceleri uyanık geçirirler, uyku bozuklukları ,uyku apnesi gibi bozuklukları vardır. Kilo alma stresi yaşadıkları için de yerler. Kontrol edilemeyen aşırı yemek yeme nöbetleri vardır ve obezlerin neredeyse %30’unda görülmektedir. Hasta sabahleyin uyandığı zaman iyi durumdadır ve gün ilerledikçe ruhsal durumu bozulmaktadır.
Yeme bozuklukları tedavi süreci, bütüncül yaklaşımı gerektirir. Bireysel psikoterapi sürecinde geçmiş travmatik yaşantılarla çalışıyorken; aile sistemlerinin göz önünde bulundurulması, psikiyatrik destek ve diyetisyen desteği önemlidir. Kişilerin olumlu benlik algısı oluşturmaları, duygusal düzenleme becerileri, öz düzenleme becerileri, aile ilişkilerinin yeniden yapılandırılması sonucu yeme bozuklukları semptomları ortadan kalkmaktadır.
Yeme bozukluklarında beslenme ve diyet ile ilgili detaylı bilgi almak için Diyetisyen Şahin Demircioğlu’nun www.alvobeslenme.com sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
